...
حضرتامام علي عليه‌السلام پس از رأي قاطع مسلمانان به وي و انتخابش به خلافت اسلامي، در صدد برآوردن انتظارات و درخواست‌هاي به حق مردم در اجراي عدالت الهي، برآمد و در اين راه همت فزاينده‌اي گماشت و نخستين اقدامات آن حضرت، عزل عاملان و حاكمان غيرصالح از حكومت و نصب افراد شايسته به جاي آنان بود.
تماميحاكمان و عاملان منصوب عثمان مقتول در برابر اقدامات حضرت علي عليه‌السلامناچار به تسليم و يا فرار از محل حكومت خود شدند و حضرت علي عليه‌السلام به جاي آنان افراد صالح، كاردان و دلسوزي منصوب كرد ولي حاكم شام از تبعيت امام علي عليه‌السلام سرباز زد و در صدد كارشكني و افساد و فتنه‌جويي برآمد.
معاویه بن ابی‌سفیان که از زمان خلافت عمر بن خطاب به حکومت شام منصوب و در خلافت عثمان نیز پایه‌های حکومت خویش را تقویت کرده بود، در برابر رأی مردم و انتخاب حضرت علی علیه‌السلام گردنکشی و یاغی‌گری نمود و با بهانه قرار دادن قتل عثمان بن عفان در صدد سرپیچی از فرمان حضرت علی علیه‌السلام برآمد.[۱]
آن حضرت نامه‌هایی برای وی ارسال و او نیز پاسخ‌هایی برای امام علی علیه‌السلام فرستاد ولی عاقبت بر لجاجت خویش باقی ماند و برای مخالفت و دشمنی آشکارتر با امام علی علیه‌السلام به سوی عراق هجوم آورد. امام علی علیه‌السلام نیز در روز پنجم شوال سال 36 قمری یاران و سپاهیان خویش را از کوفه به سوی سرحدات شام گسیل نمود.[۲]
امام علی علیه‌السلام در کوفه، ابومسعود عقبة بن عامر انصاری را جانشین خویش قرار داد و به همراه لشکریان رزمنده و خداجوی خویش از کوفه خارج شد. آن حضرت از کوفه به "مدائن" پس از آن به "أنبار" و آنگاه به "رقّه" رفت و در میان راه سپاهیان جدیدی به وی پیوستند.
اهالی "رقه" به دستور مالک اشتر نخعی، پل بزرگی بر روی رودخانه فرات در محل "منبج" احداث نمودند و سپاهیان حضرت علی علیه‌السلام از آن پل عبور کرده و در سرزمین صفین در برابر سپاهیان معاویه بن ابی‌سفیان قرار گرفتند و سرانجام نبرد سنگین و بزرگ "صفین" در نخستین روزهای ماه صفر سال 37 قمری میان طرفین آغاز گردید.[۳]
1- أنساب الاشراف، ترجمه امیرالمؤمنین، (احمد بن یحیی بلاذری)، ص 121.
2- مروج الذهب (علی بن الحسین المسعودی)، ج 2، ص 384؛ وقعه صفین (نصر بن مزاحم)، ص 131؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص 69.
3- أنساب الاشراف، ترجمه امیرالمؤمنین، ص 202؛ تاریخ ابن خلدون (ترجمه عبدالمحمد آیتی)، ج 1، ص 598.